Bolivia – Chiquitos

24 – 29 juni 2014
Gewapend met onze Braziliaanse exit stempel vertrokken wij naar de grens. We hadden inmiddels een maand door Brazilië gereisd en verheugden ons op een nieuw land: Bolivia. Bij de douane bleek de betreffende ambtenaar niet aanwezig te zijn, waarschijnlijk was hij zijn roes aan het uitslapen van de avond ervoor. Bij de militaire politie werden de gegevens over de auto in een groot boek geschreven en werden wij doorverwezen naar het volgende dorp, San Matias. Nog een aantal keren werden wij in het stoffige stadje van het kastje naar de muur gestuurd maar uiteindelijk kwam alles goed en hadden we de benodigde stempels en papieren. Bij het kruidenierswinkeltje konden we onze laatste Reaals inwisselen voor Bolivianos. Dit was weer eens een avontuurlijke manier van grenzen oversteken.

Hoofdweg
Stuiterend over het zandpad trokken wij het land in, diepe gaten en geulen ontwijkend. Midden op de weg stond een auto met gebroken as, een duidelijke waarschuwing voor ons. t1 Onderweg-005Dit was de hoofdweg die het oostelijk deel van het land verbond met het westen. Qua landschap was het vergelijkbaar met de Pantanal, moerasgebieden vol waterlelies werden afgewisseld met drogere gebieden. Krakende houten bruggetjes brachten ons naar de overkant van de riviertjes. Grote zwart-witte vogels vlogen over, roofvogels keken vanaf het hek toe en krokodillen zwommen wat rond. De route voerde ons vlak langs de Braziliaanse grens, extra controle was hiervan het gevolg. Regelmatig werden onze gegevens genoteerd in het grote boek van de militaire politie. Een slimmerik probeerde er een slaatje uit te slaan dat er toeristen langs kwamen en vroeg om een vergoeding om de slagboom te openen.

t1 Onderweg-017Lemen hutten met rieten daken vormden de dorpjes. Vrij ruime overdekte binnenplaatsen en kleine dichte slaapvertrekken toonden aan dat de mensen vooral buiten leefden. Kinderen speelden in het zand terwijl de biggetjes langs waggelden en de ezeltjes aan het gras knabbelden. Vrouwen deden de was in de rivier terwijl hun blote kindjes spetterden in het water. De mannen van de plaatselijke plantsoenendienst slingerden met hun zeis om het hoge gras te maaien. Een dikke hamsterwang en kauwende kaken verraadde de Boliviaanse gewoonte: het kauwen van cocabladeren. Moederkip scharrelde met haar kuikens rond en verderop kwam er een ezelkar vol kinderen aan. Behendig werd de ezel door een 10-jarig jongetje over de hobbelige weg geleid. Grote groepen vlinders namen een bad in het modderpoeltje. Oranje vlinders staken mooi af tegen de donkergrijze tent. Gulzig snoepte er eentje van de jam die Ray hem op zijn vinger aanbood. Op ons wild kampeerplekje werden we omringd door talloze muggen, kriebelende en prikkende vliegjes die ons al snel de tent in dreven.

t1 Onderweg-01610 tot 20 km per uur, hoger was de snelheid niet. Voorzichtig probeerden we de diepe gaten in de weg te omzeilen. Een geul van bijna twee meter breed en een meter diep vormde een ware uitdaging. Slingerend volgden we de meanderende rivier die deze geul veroorzaakt had in de regentijd. Piepende geluiden deden ons opschrikken, was dit een klagende auto of waren het de insecten? Twee gaucho’s dreven een groep koeien naar de kant van de weg. Met zijn grote ogen staarde een hertje ons aan, hij deed ons erg aan de dik-diks in Kenia denken. Een stukje verderop werd de weg iets beter, we voerden de snelheid op naar 35 km per uur. Helaas niet voor lange tijd, de diepe gaten boden zich weer aan. Wij hadden nog slechts 600 km te gaan op deze prachtige maar ook uitdagende weg.

Jesuit Missions of the Chiquitos
Langs de noordelijke route lagen een aantal plaatsen waar de Spaanse Jezuïeten vanaf eind 1600 nederzettingen hadden gerealiseerd. In tegenstelling tot de ruïnes die we eerder in Paraguay zagen waren de gebouwen niet alleen nog helemaal in tact maar ook volop in gebruik. t5 Conception-003De drie dorpjes die wij bezochten zijn in 1990 op de Unesco Werelderfgoedlijst geplaatst en kort daarna gerestaureerd. In het levendige stadje San Ignacio de Velasco pronkte de prachtige kerk uit 1748. Vier koperen klokken pronkten aan de gevel. De dessins van de muurschilderingen waren ook verwerkt rondom de kozijnen van de winkeltjes op het dorpsplein. In Concepcion pronkte de kerk uit 1709 met een prachtige donkere houten klokkentoren compleet met wenteltrap. Ook hier weer een stijlvol dorpsplein met muziektent. Kleine bedrijfjes hadden zich in de pandjes rondom het plein gevestigd. Een openstaande deur verschafte ons een blik op de binnentuin. De kerk en het dorpsplein in San Xavier uit 1691 vormde de oudste nederzetting. De decoratie tekeningen hadden een eenvoudigere vormgeving maar het oranje rode kleurenschema op de witte ondergrond was gelijk aan de andere dorpen. Op het plein voor de kerk was een amfitheater gebouwd.

Op de gevel prijkte het bord supermercado maar net zoals de andere winkeltjes besloeg dit supermarktje niet meer dan een aantal vierkante meters. De groenteboer had zijn winkeltje kleurrijk ingedeeld, het heldere groen van de verse sla stak mooi af tegen de oranje sinaasappels. t7 onderweg-008De slager had zijn beste stuk vlees aan de haak gehangen, goed zichtbaar voor de klanten maar ook voor de vliegen. Het was even zoeken maar verscholen tussen de kleine winkeltjes vonden we een bakkertje met vers brood. Vanuit de achterbak van een auto werden vissen verkocht en een dame zat bij de grote berg sinaasappels en bananen in de laadbak terwijl de bestuurder de vruchten aanprees. Verderop werden schoonmaak spullen verkocht inclusief een grote stapel rieten bezems. Terwijl de tankwagen het benzinestation in Concepcion voorzag van een nieuwe voorraad groeide de rij auto’s en extra jerrycans gestaag, blijkbaar had men met smart gewacht op de nieuwe brandstof.

Vervolg over de hoofdweg
Na het betalen van de tol (E 1,40) mochten wij hobbelend en stuiterend weer verder. Er werd druk aan de weg gewerkt en het resultaat mocht er zijn. We voerden de snelheid op naar 47 km per uur, dit bleek de optimale snelheid voor de wasboard weg. t3 onderweg-001Een vrachtwagenchauffeur maakte dankbaar gebruik van de betere weg en met grote snelheid denderde hij door het dorpje en deed te lemen hutjes trillen. Deze route vormde nu nog geen doorvoerroute vanuit Brazilië maar als de asfalt bestrating er op een gegeven moment ligt zal dit wel veranderen. Een politie agent op een ezeltje, compleet met geweer en een enorme tros bananen reed door het dorp. Wasvrouwen met gekleurde plastic bakken op hun hoofd waren onderweg naar de rivier. Een schuin overhellende stadsbus scheurde voorbij, de zware belading groene bananen (Matokes zoals in Uganda) op het dak dreigde er bijna af te glijden.

Ze stonden midden op de weg en staarden door de meter naar de collega. Landmeten bleek een favoriete bezigheid te zijn in dit land. t6 San XavierPlotseling eindigde het zandpad en ging over in asfalt, weliswaar met de nodige diepe gaten en verkeersdrempels maar dat was om in de sfeer te blijven. Het landschap werd weidser en heuvelige groene grasvelden voerden de boventoon, voorzien van lage palmbomen. Vier bruine kapucijner aapjes staken net voor ons over richting de struiken. De weg slingerde door het landschap en toonden ons steeds andere uitzichten. Grote rotsblokken lagen verspreid over het land, een lichtblauwe hemel maakte het beeld van deze schitterende omgeving compleet.

Hoewel nu iets minder frequent dan aan het begin van deze route waren er controle posten. Meestal alleen controle van het tolbriefje maar bij het zien van ons nl’se kenteken kreeg een politie agent andere plannen. t1 Onderweg-018Zijn collega’s waren wel in voor wat smeergeld en gedrieën zochten ze naar een reden. Dat we de benodigde papieren, een werkende brandblusser en twee gevaren driehoeken in de auto hadden maakte het er niet gemakkelijker op. Terwijl ze verder aan het broeden waren werd Ray’s rijbewijs quasi nonchalant onder een stapel papieren verstopt. Snel griste Ray zijn roze kaartje en overige papieren van het bureau en stapte met ferme pas richting de auto, de agenten verbouwereerd achterlatend. Bij een klein benzine station werden we hartelijker ontvangen en kregen we een parkeerplaatsje voor de nacht aangeboden want voor de 5e nacht was er geen campsite in de buurt.

Santa Cruz de la Sierra
Het vlakke landschap werd gebruikt voor landbouw. Vooral mais en zonnebloemen deden het goed in deze streek. De vele waarschuwingen om in de slootjes niet te zwemmen en vissen verraadde het feit dat er schadelijke bestrijdingsmiddelen gebruikt werden. Grote landerijen behoorden aan boerengezinnen toe, veelal Europeanen, maar ook Canadezen en Amerikanen. Superblonde meisjes met blauwe ogen in lange jurken met kanten kragen, mannen in hoog opgetrokken stijf gestreken broeken. Maar ook oudere mannen in tuinpakken, hun blonde haren haren in een hoge scheiding, vrouwen met knielange rokken, degelijke sandalen, wollen jassen en hun haren opgestoken of onder een hoofddoek. Het leek wel of we op een filmset met opnames uit de jaren ’20 terecht waren gekomen maar niets bleek minder waar, dit was een Duitse kolonie, de mennonieten leefgemeenschap. paard en wagenAl generaties lang bezitten zij grote landerijen in dit gebied en is landbouw de belangrijkste inkomstenbron voor deze mennonieten. In Bolivia leeft een vrij grote groep traditionele mennonieten. De groep bestond in ’95 uit 28.567 personen. Inmiddels schijnt dit aantal gegroeid te zijn naar circa 60.000 in ’10, als gevolg van het hoge geboortecijfer. In ’11 waren er 57 mennonieten kolonies in Bolivia. De taal van de mennonieten is het Plautdietsch. Van alle mennonieten in Latijns-Amerikaanse landen worden de Boliviaanse getypeerd als de meest traditionele groep. De gemeenschap staat bekend om haar strenge geloofsregels. De gezinnen zijn groot, trouwen buiten de eigen gemeenschap wordt niet geaccepteerd. De kledingvoorschriften zijn streng, mobiele telefoons en televisie zijn verboden, vervoer gaat per paard en wagen of op de tractor. In de stad of op de hoofdwegen zagen wij ze in taxi’s, de verkeersborden gaven tenslotte duidelijk aan dat paard en wagen daar verboden waren.

Santa Cruz ervaarden wij als een wat armoedige grote stad die extra mistroostig overkwam vanwege de regen. Het werd er niet gezelliger van toen het niet mogelijk bleek om diesel te tanken vanwege het feit dat wij een buitenlandse auto hadden. Er zat niets anders op dan de dubbele prijs te betalen en geen bonnetje te ontvangen, zwarte handel bij de legale tankstations.

Ruta del Che
Er hing een dichte mist boven de bergen, gisteren was het nog 35 graden maar de meter kwam vandaag niet boven de 13 graden uit. Velen hadden hun wollen mutsen en winterjassen weer tevoorschijn gehaald. Vlak voor de entree van de bergroute Ruta del Che stond het verkeer vast. Een lange ketting van vrachtwagens, bussen en personenauto’s reeg zich aaneen. Vrouwen en kinderen prezen hun mandarijnen, pinda’s en frisdranken aan en probeerden zodoende iets extra bij te verdienen. t8 Ruta del Che-007Nadat we dit ongeveer 1,5 uur hadden aangezien besloten we aan te kloppen bij een oer Hollands bedrijf: Dekker Chrysanten. Volgens de bewaker waren er op dat moment geen Nederlanders aanwezig maar we kregen voor de deur een kampeerplekje aangeboden, het begon al te schemeren tenslotte. Ook de regen hield aan dus trokken we de tent haar nieuwe blauwe regenjas aan. Naast de auto klapperde het spandoek over Nederlandse bloemen in de wind, hoe Hollands konden we het krijgen deze avond? Toen de manager uit de kas kwam zag hij ons daar zitten en nodigde ons spontaan uit om binnen komen. Een geweldige avond volgde samen met het Nederlandse gezin van Aad, Florence en een vriendin Klaartje met hun vier kinderen. We kregen een bordje toegeschoven om te delen met de gourmet en de wijnglazen werden rijkelijk gevuld. Na een lekkere warme douche (heerlijk na 6 nachten wild kamperen zonder douche!) kropen wij ons tentje in die we inmiddels naar binnen het hek verplaatst hadden.

t8 Ruta del Che-028Opgetogen vervolgden wij onze rit naar de Ruta del Che maar helaas bleek het file probleem nog steeds niet opgelost te zijn. Na nogmaals 1,5 uur gewacht te hebben werden we doorgelaten. We slingerden door de bergen en genoten van het mooie uitzicht. Grote brokken steen waren met de regen mee gekomen en op de weg terecht gekomen, de reden waarom de weg gedeeltelijk afgesloten was en er slechts kleine groepjes met verkeer tegelijkertijd toegelaten werden. De bergbeekjes stroomden over de weg en veroorzaakten een ware modderpoel. Wegversmallingen blokkeerden het verkeer, regelmatig moesten we wachten zodat tegenliggers konden passeren en om mensen bergingswerkzaamheden te laten verrichten. De vele stops gaven ons de gelegenheid om de lokale bevolking goed te bekijken. Velen stapten uit hun auto’s om een stukje te wandelen. t8 Ruta del Che-002Mannen met een dikke wang vol coca bladeren maar ook vrouwen in traditionele klederdracht. Korte plooirokken met een kanten topje en wikkeldoeken, hun lange zwarte vlechten kwamen onder de hoofddoeken uit. Niet alleen de regen van de afgelopen dagen had haar sporen nagelaten maar ook trilden de bergketens vanwege vier lichte aardbevingen die vandaag gevoeld werden. Wij waren onderweg naar Samaipata, een route die normaal gesproken slechts 45 minuten in beslag zou nemen maar ons nu ruim 6 uur kostte.

t9 Samaipata-002Samaipata
Samaipata is een Quechua woord en betekent: ‘De hoogte om te rusten’. Een gemoedelijk dorpje met een uitgebreide groentemarkt. De meeste verkoopsters droegen de traditionele kledij, aangevuld met een schort. Bij de slager lag een koeienkop op de toonbank, het verse vlees hing aan de haak. De poelier showde zijn kaalgeplukte kippen en een brommer rijder had twee stoffen tasjes aan zijn stuur hangen, de kippentassen. De dieren fladderden wat maar konden niet ontsnappen omdat de poten bijeen gebonden waren. Vele zwerfhonden liepen kwispelend met ons mee in de hoop dat wij ze iets toe zouden stoppen.

El Fuerte de Samaipata
De oude gegraveerde rots tempel van El Fuerto ligt op een speciale geologische plek in centraal Bolivia. Op een hoogte van 2000 meter en in het noorden grenzend aan de bossen van de Amazone, in het westen de bergen van de Andes en aan de zuid-oost kant de drogere gebieden van de Gran Chaco. t10 El Fuerto-001Al sinds 400 na Chr. heeft deze plek een religieuze betekenis, voor verschillende oude Indianen culturen. Vermoedelijk als eerste in gebruik door de Mojocoya indianen, vanaf 800 gevolgd door de mensen van de Chane stam. Deze groep graveerde de heilige dierenfiguren in de rots: de jaguar, puma en de zigzag bewegingen van een slang. Na de Chane waren vooral de Chiriguanos indianen in dit gebied te vinden.

t10 El Fuerto-031De tempel is gewijd aan Moeder Aarde en de Zon. Op het hoogstgelegen deel van de rots is een grote cirkel te zien met 12 driehoekige punten, het symbool van de zon en afgestemd op de sterren en de astrologische kalender. Nog ieder jaar vinden er op 21 juni (de langste dag) ceremonies plaats om de zon en moeder aarde te vereren. Voor de priesters waren er 12 zittingen uitgehakt in de zandsteenrots, aan de voet zijn hun verblijfplaatsen en nisjes om te offeren nog duidelijk te zien. De gegraveerde rots is een van Bolivia’s grootste archeologische schatten. Met zijn enorme afmetingen van 220 meter lang en 65 breed een van de grootste in zijn soort in de wereld.

t10 El Fuerto-042El Fuerte betekent letterlijk ‘het Fort’ en bestaat naast de religieuze plek uit een administratief district uit de Inca tijd (1300 – 1550 na Chr.). Vanaf 1450 vormde deze plek de provinciale hoofdstad van de Inca’s, mede vanwege de gunstige ligging. In hoogtijdagen leefden hier ongeveer 3000 mensen. Ook de Spanjaarden hebben dankbaar gebruik gemaakt van de bouwwerken van de Inca’s en tot 1600 vormde het een belangrijk handelsknooppunt tussen Paraguay en Peru. Van deze bouwwerken zijn slechts ruïnes overgebleven.

Na het vertrek van de Spanjaarden is deze plek lange tijd in de vergetelheid geraakt. De natuur nam de overhand en verstopte de tempel van Moeder Aarde en de Zon. Halverwege de 20ste Eeuw werd de plek min of meer per toeval herontdekt en in 1998 plaatste Unesco deze site op de Werelderfgoedlijst. Een helder blauwe lucht en de stralen van de zon vormde een prachtige eenheid met de rotstempel en haar groene omgeving. Er heerste een serene sfeer rondom de Inca tempel en konden wij ons erg goed voorstellen dat juist deze plek een religieuze bestemming had gekregen.

Foto album Bolivia Chiquitos:

Bolivia Chiquitos
Bolivia Chiquitosjun 25, 2014Google Maps Location Photos: 32
 

Wij gaan door naar Sucre in Bolivia….