Zambia – Chimfunshi

6 februari 2015
Met grote stappen kwam hij doelbewust op het hek af, hij was niet gediend van bezoekers. Hadden wij de waarschuwingsborden dan niet gezien? Demonstratief pakte Brian een tak op om naar de auto te gooien, we waren gewaarschuwd! De verzorger probeerde nog om de enorme Chimpansee af te leiden maar tevergeefs. Wendy was inmiddels uitgestapt, zij wilde graag foto’s maken van het indrukwekkende dier maar daar had hij nu echt geen tijd voor, op een drafje rende hij met de auto mee.t3 Chimfunshi Chimpanzee_007 Toen Ray wat extra gas gaf versnelde ook Brian zijn pas, de tak dreigend boven zijn kop zwaaiend. Gelukkig was hij deze keer niet in een ‘stenen-gooi-bui’, er waren inmiddels door zijn toedoen al heel wat autoruiten gesneuveld, maar toch ging er wel een duidelijke dreiging van het dier uit. Zijn vriend keek vanaf de boomtak toe, hij maakte zich niet zo druk om een auto meer of minder.

 

Het gerommel met een plastic krat trok de aandacht van de groep mensapen. Aandacht alleen vonden ze echter niet genoeg: met opgeheven arm en een strenge blik in de ogen maakten de dieren duidelijk dat ze vonden dat ze recht hadden op wat lekkers. t3 Chimfunshi Chimpanzee_044Ze waren niet voor niets braaf op komen dagen toen wij bij het hek stonden te gluren. Terwijl de ene hard in zijn handen klapte balde de ander zijn handen tot een vuist en maakte stoere geluiden. Eindelijk kwam er wat te eten over het hek, staand op hun benen – waarbij ze bijna even groot waren als wij – grepen de chimpansees in het rond om een kooltje te pakken te krijgen. Van delen was echter geen sprake, gevangen was gekregen, pech voor de ander.

t3 Chimfunshi Chimpanzee_081Even verderop lag hij uitgestrekt in de armen van de takken, deze chimp had een lekker hangmatje gevonden op deze manier. Zijn tenen in de zon, zijn kop in de schaduw, een perfecte combinatie. Even opende hij een oog om te kijken wie zijn bezoekers waren maar vertrok daarna weer naar dromenland. Met luide stem riep de verzorger een paar namen waarop hij een krop verse kool over het hek wierp. Een viertal chimpansees beantwoorden zijn roep en kwamen aangerend, zij waren wel in voor een extra hapje. De kleine baby hield zijn moeder stevig vast, hangend onder haar buik. Terwijl de eerste  apen inmiddels bij het hek aangekomen waren en met veel gebrul om nog wat eten vroegen kwam er nog een groepje aangerend. Binnen de kortste keren stonden ruim 40 dieren om het hek te dringen en probeerden ze de aandacht van de verzorger te trekken in de hoop op een extra snack.

t3 Chimfunshi Chimpanzee_153Toen bleek dat het eetfestijn weer voorbij was en ze moesten wachten tot het de echte etenstijd was zochten de chimps een plekje in de buurt om wat te relaxen. Terwijl de ene het zonnetje opzocht verkoos de ander liever een schaduwplekje. De grote man vroeg een van de dames om hem te vlooien, een eer die ze zich niet graag liet ontzeggen. Een aantal kleintjes stoeiden samen en rollebolden over het veldje waarbij ze af en toe per ongeluk tegen een familielid aan botste. Vaak was een korte waarschuwing genoeg maar toen ze van geen ophouden bleken te weten werd het tijd voor moeder om in te grijpen. Met een vinnig gebaar greep ze haar kind bij een arm en zette hem aan de andere kant neer. Zijn neefje was echter stiekem omgelopen en wachtte zijn vriendje daar op waarna het spel weer vrolijk hervat werd.

t3 Chimfunshi Chimpanzee_302Drie apen zochten het hogerop, Horen, Zien en Zwijgen was hun taak, zonder hun oordeel te vellen keken ze zittend in het raamkozijn over de anderen uit. Bij de tralies van het volgde raam oefenden een groepje hun acrobatentoeren. Hangend aan een arm slingerden ze onder het raam terwijl een ander langs de tralies omhoog klom en de slingerende aap omhoog probeerde te sleuren. Twee chimps van een jaar of twee deden aan krachtmeting wat regelmatig resulteerde in een flinke mep. De derde was een jaartje ouder en had nog wat meer kracht ontwikkeld en hoewel ze elkaar soms duidelijk bezeerden zagen de jongeren wel een uitdaging in het gevecht.

t3 Chimfunshi Chimpanzee_087Iets verderop zat een oudere man, zijn grijze haren benadrukten dat hij de 30 jaar al gepasseerd was en tot de bejaarden behoorde. Met zijn donkerbruine twinkelogen staarde hij ons aan, wat hadden we graag een gesprekje met deze indrukwekkende man aangeknoopt maar helaas, de taalbarrière zat ons in de weg. Wij vroegen ons af wat de achtergrond van dit dier was, hoe en waarom hij hier bij de chimpansee opvang Chimfunshi terecht was gekomen. Het merendeel van de hier aanwezige Chimps was gered uit de handen van stropers en handelaars, veel afkomstig uit het nabij gelegen Congo. Een ander deel kwam uit circussen, anderen uit kroegen of privéhokken van over de gehele wereld. Helaas zijn er nog steeds veel mensen die denken dat (mens)apen leuke huisdieren zijn en dus wordt er ook vandaag nog in apen gehandeld. Voor het vangen van een baby chimpansee worden gemiddeld 5 volwassenen gedood en van elke 5 baby chimpansees komt er slechts 1 levend bij de nieuwe eigenaar aan om daar vervolgens eenzaam in een klein hok te eindigen.

t3 Chimfunshi Chimpanzee_109Gelukkig zijn er mensen als Sheila en David Siddle. Zij runden een vee boerderij bij de Kafue rivier in het noordwesten van Zambia. Juist toen ze in 1980 besloten om het rustiger aan te doen kwam een ranger aan de deur met een zwaar gewonde chimpansee in zijn armen.  Het dier was gered uit de handen van jagers. Hoewel David en Sheila geen ervaring hadden met de verzorging van Chimps namen ze de uitdaging graag aan en verzorgde het dier met warmte, voedsel en liefde. Ze noemde hem Pal en tot op vandaag geniet Pal van zijn leventje in Chimfunshi. Na hem volgde nog vele dieren en inmiddels telt de opvang ongeveer 150 chimpansees en daarmee is het een van de grootste chimpansee opvang ter wereld.

t3 Chimfunshi Chimpanzee_293Eindelijk was het zover, het geluid van de rommelende magen werd al snel overstemd door het luide gebrul en hoge gepiep van de apen. De verzorgers schoven het eerste luik open waarna de eerste groep dieren zich naar binnen wurmde om vervolgens op de eettafel plaats te nemen. De gehele groep splitste zich moeiteloos in vier verschillende families, ieder in hun eigen eetkamer. Met kratten gevuld met maismeelballen liepen de verzorgers langs de hokken. Terwijl zij controleerden of iedereen inderdaad binnen was en in de juiste ruimte plaats had genomen stak een bijdehandje stiekem zijn hand tussen de tralies door en probeerde zo alvast een lekker bolletje te pakken te krijgen. Maar qua voedselverdeling werd er niets aan het toeval overgelaten, keurig waren de ballen uitgeteld: vier stuks per persoon. Het jonge mannetje dacht slim te zijn: met een volgepropte mond verstopte hij zijn volle hand achter zijn rug en deed alsof hij zijn rantsoen nog niet binnen had en stak zijn hand door de tralies voor nog extra voedsel. De ballen waren op, een kwart kool kon hij nog krijgen, net als de andere chimps toekwam. Een beetje teleurgesteld maar beter dan iets dan niets nam hij de witte kool in ontvangst.

t3 Chimfunshi Chimpanzee_232Buiten klonk een oorverdovend gegil. Deze groep bestond vooral uit moeders met kinderen en allemaal schreeuwden ze om voedsel, graag zo veel en zo snel mogelijk. Hoewel de verzorger extra zijn best deed qua verdeling extra goed oplette dat ieder haar aandeel kreeg kon hij toch niet voorkomen dat er om het voedsel gevochten werd waarop nog meer gekrijs volgde. De kinderen op moeders rug of buik hielden zich angstvallig vast. Hun lichte snoetjes zagen nog wat bleker dan voorheen. Tot een jaar of twee waren ze afhankelijk van de moedermelk, van twee tot een jaar of vier ontfermde hun moeder zich over de kinders maar kregen ze vast voedsel toegediend. Op latere leeftijd moesten ze zelf voor hun eten gaan zorgen. Vanaf die tijd zou hun snoetje ook langzaamaan donkerder kleuren, dezelfde tint als hun ouders.

t3 Chimfunshi Chimpanzee_353Het voedsel wat de dieren hier in Chimfunshi toegediend kregen betrof trouwens maar een deel van de dagelijkse voeding, de rest moesten ze bij elkaar sprokkelen in het bos. Omdat de dieren op een enorm terrein verbleven zou dit absoluut geen probleem hoeven te zijn, de bijvoeding was echter wel zo gemakkelijk en smakelijk dat ze dat niet graag oversloegen. Voor de dierenarts en verzorgers waren de twee uren na de voeding extra belangrijk. Doordat de dieren in deze periode binnen bleven om uit te buiken konden ze extra goed geobserveerd worden en desnoods kregen ze nog een slaapmiddeltje toegediend om ze medisch te verzorgen als dat noodzakelijk bleek te zijn. De enorme chimpansees lieten zich de goede zorgen maar al te graag aanleunen en genoten van de aandacht van hun verzorgers.

Met een goed gevoel namen wij afscheid van de dieren, het was echt fantastisch om de chimps van zo dichtbij met hun natuurlijke maar ook zulke herkenbare gewoontes te aanschouwen. Het betroffen fascinerende ontmoetingen met deze mensapen. Mede namens de chimpansees: Paul en Catharina, ontzettend bedankt voor dit mooie verjaardagscadeau!

Fotoalbum Chimfunshi:

Zambia Chimfunshi
Zambia Chimfunshifeb 6, 2015Photos: 30
 

Wij gaan kijken of er nu in Livingstone meer water bij de Victoria falls omlaag komt in Zambia….